Roomser dan de paus

Het moet even: oud, maar nog steeds actueel nieuws.  Dat de arbeidsomstandigheden in sommige Chinese fabrieken niet altijd stroken met onze heilig verklaarde westerse maatstaven, is al lang geen geheim meer. En als wij met het westerse vingertje naar ‘misstanden’ kunnen wijzen, dan zullen we dat zeker niet laten. Want daar zijn we goed in. Maar is deze, vaak gespeelde verontwaardiging wel altijd terecht? Het antwoord is NEE. Als je aan een Chinese arbeider probeert uit te leggen dat wij hier een 48-urige werkweek hebben, plus een door de vakbond aan alle kanten vakkundig dichtgespijkerde CAO-regeling, dan is de kans groot dat je midden in je gezicht wordt uitgelachen. En gelijk heeft-ie. Want wie zijn wij nou eigenlijk? Chinese arbeiders zeuren niet zoals wij. Dat zit nu eenmaal niet in de aard van het beestje en dat past niet in hun cultuur. Het zijn van nature harde werkers die in de meeste gevallen dolgelukkig zijn met hun baan. Wat wil je nog meer?

Nu is Apple de klos, maar wie volgt?

Er is weer eens serieus stront aan de knikker als je de media mag geloven. En wij zetten onszelf daarbij zwaar voor aap. Deze keer is het Apple die het moet ontgelden. In de uiterst moderne fabrieken in China, waar de computergigant o.a. de iPhone en de iPad laat produceren, schijnt van alles mis te zijn met de arbeidsomstandigheden. Arbeiders maken er naar zeggen veel te lange werkdagen en je komt er aan de lopende band soms verdacht jonge arbeidskrachten tegen. Althans, dat vinden wij. En ‘wij’ zijn in dit geval vooral de concurrenten van Apple die in koor ‘schande!’ roepen. Niet dat ze er op het hoofdkantoor in Cupertino nu echt van wakker zullen liggen, integendeel zelfs. Apple-CEO Tim Cook was er na de zoveelste klacht als de kippen bij om de toegestroomde pers plechtig te beloven ‘er binnenkort eens serieus naar te zullen kijken’. Klaar! Een formaliteit voor de bühne en de media mannetjes en vrouwtjes dropen af.  Op weg naar de volgende klus. Het is verdomd net als in de politiek. En of er nu echt wat zal veranderen qua arbeidsomstandigheden zal alleen de toekomst ons leren.

Een boterberg op onze westerse hoofden

Maar precies hier begint het een beetje naar ranzige boter te stinken. Boter dat al sinds mensenheugenis in dikke lagen op de hoofden van de gemiddelde westerling zit gesmeerd. Wij zijn namelijk nog roomser dan alle pausen die ooit geleefd hebben bij elkaar. Wij willen in het vrije westen mooie platte LCD-tv’s, supergeile mobiele telefoons, game-consoles en snelle computers. En daar willen we vooral niet teveel voor betalen, anders vinden we het niet leuk meer. We willen gewoon betaalbare state-of-the-art kwaliteit en wel rap een beetje! Oké dan, u vraagt en wij draaien zegt de fabrikant, maar dan moeten we wel naar goedkope productielanden zoals China. En verder niet zeuren hé! Zo geschiedde en wij vonden dat goed. Ook de investeerders en aandeelhouders vonden dat een heel goed plan. En nog steeds. We hebben dus nogal wat boter op ons hoofd. Een moderne fabriek in China is één ding, maar het kan nog veel erger:

Een duivels voorbeeld

Neem nu de mobiele telefoon. Zonder die dingen gaan we zo ongeveer dood. De gsm werkt vanaf dag-1 alleen omdat er onderdelen [tantaal-elco’s] in zitten die werken op basis van een stof die Coltan wordt genoemd. Coltan is een zeldzaam erts, wat tot op de dag van vandaag voornamelijk in het oosten van Kongo wordt gedolven. Lekker ouderwets met de handen in de modder ploeteren bij 55 graden Celcius. Een ver-van-mijn-bed-show eerste klas. Er wordt door de  fabrikanten van halfgeleider producten grof geld voor betaald, met Australië als grootste toeleverancier. Als zij een steek laten vallen, dan staan de Chinezen klaar om het stokje over te nemen. En zo is de cirkel weer rond. In de Kongolese mijnen waar Coltan wordt gedolven, hangen geen prikklokken en van een CAO heeft men daar nog nooit gehoord. De Afrikaanse mijnwerkers zijn gewoon slaven van alle leeftijden; van zeer jong tot zeer oud, en de arbeidsomstandigheden zijn ronduit miserabel tot zeer gevaarlijk te noemen. Er gebeuren wel eens ongelukken ja, maar dat hoort bij het vak. Het woord arbeidsinspectie, is daar vloeken in de kerk. De salarissen echter zijn redelijk tot goed, en in elk geval beter dan wat men verdient met werken op het land. Dus waar lullen we over? Die arme slaven blij, en wij blij met onze electronische speeltjes. Coltan moet en zal gewonnen worden, desnoods tot iedere prijs.

Dood aan de gorilla’s

In de jaren ’90 verschenen er echter alarmerende rapporten dat de populatie van de berg-gorilla met maar liefst 90% was afgenomen. Negentig procent! Reden? Door de onstuitbare opmars van Coltan-mijnen dwars door de habitat van de arme beesten heen. Die lastige gorilla’s liepen bij het ontginnen alleen maar irritant in de weg en werden gemakshalve afgeschoten. Opgeruimd staat netjes. De schedels werden verkocht, want handel-is-handel tenslotte. Onze behoefte [lees: zucht] naar moderne electronica, rijkt dus tot diep in het leefgebied van een zeldzame en beschermde apensoort. Alsof het de normaalste zaak is. Er verschijnen nog steeds rapporten, er worden nog steeds kritische vragen gesteld en er worden zelfs complete documentaires over gemaakt, maar tot op de dag van vandaag kijken wij maar al te graag de andere kant op. Zo doen roomse pausen dat nu eenmaal.

Leuke dingen doen

Want we willen vooral blijven bellen, computeren en gamen. Gewoon leuke dingen doen met onze verworven kennis, want electronics are here to stay for ever. Je kunt er zelfs een complete kerncentrale mee aansturen! Of zelfs twee of drie of nog veel meer als men dat wil. The sky is the limit! En raketten met kernkoppen afschieten kan natuurlijk ook. Die handige dingetjes zou ik warempel bijna vergeten zijn. Lang leve de vooruitgang van The Übermensch! En overal waar je maar kijkt zit dat grappige handige Coltan-erts in verwerkt. En wij, wij alleen en niemand anders, hebben dat helemaal zelf verzonnen. Knap hé! En we kijken daarbij niet op een gorillaatje of regenwoudje meer of minder. Ben je gek joh! Gewoon kappen die bomen en graven die mijnen. Geld is geld. Er gaan inmiddels wel geruchten dat de geest van wijlen Charles Darwin duidelijk heeft aangegeven dat zijn stoffelijke resten opgegraven mogen worden. Hij wil in een raket de ruimte in geschoten worden, want hij heeft het onderhand wel gehad met deze planeet. Ik kan me er wel iets bij voorstellen.

Wij zijn lekker de beste soort

Wij, de Homo sapiens,  zijn by-far de ergste apensoort die de evolutie ooit heeft voorgebracht. Wij zijn de overtreffende maar vooral duivelse trap in het kwadraat. Een met uitsterven bedreigde soort met een uiterst kwalijke genetische afwijking: wij kunnen namelijk ‘denken’. Hallelujah en geprezen zij de Heer! Althans, wij dénken dat we kunnen denken. Banaler kan bijna niet. En of dat kunnen denken nu goed of juist slecht is, laat ik graag aan weldenkende mensen, filosofen en ethici over. Nu het nog kan. Ik ga nog maar eens een mooi muziekje opzetten. Met behulp van wat Coltan-erts en super kleine tantaal-elco’s in mijn stereo dan. Dat dan weer wel…

Zie ook: http://bit.ly/AfMXm0 en de docu: http://bit.ly/yGtsIU